Verantwoording van de begroting
De begrotingscyclus is gestart met het meerjarenperspectief dat opgenomen is in de Kadernota 2020-2023, die in juni door de gemeenteraad van Teylingen is vastgesteld. Daarna is de meicirculaire 2019 door het college uitgebracht. Op basis van de vastgestelde Kadernota en de meicirculaire is de meerjarenbegroting 2020-2023 geactualiseerd. Dit leverde een begroting met een negatief saldo op. Vervolgens zijn om de in- en uitgaven niet alleen in 2020 maar ook de jaren daarna in balans te krijgen, keuzes gemaakt.
Zo is de begroting 2020-2023 stap voor stap tot stand gekomen. Dit hoofdstuk beschrijft deze ontwikkeling.

Ontwikkeling van de begroting 2020-2023 in grote stappen
Tabel 1 geeft een overzicht van ontwikkeling van de begroting tijdens de begrotingscyclus. In de kadernota kwam de begroting in 2020 uit op een tekort van € 143.000 en dat liep op in 2023 naar € 931.000. De meicirculaire maakt de situatie slechter. Rekening houdend met de meicirculaire groeide het tekort in 2020 naar € 1.244.000 en in 2023 naar € 2.413.000. De actualisatie van de begroting beïnvloedde de begroting negatief op de korte en positief op de langere termijn. 2020 kwam uit op een tekort van € 1.224.000 en 2023 op € 1.892.000.
Vanuit deze zorgwekkende cijfers heeft het college een dekkingsplan opgesteld. Dit plan geeft voor 2020 en 2021 een positief resultaat en in 2022 en 2023 een negatief resultaat.
Aan het dekkingsplan lag een lijst met mogelijke bezuinigingen ten grondslag. Niet alle bezuinigingen zijn in het dekkingsplan doorgevoerd. Het college licht de gemaakte keuzes toe in de afsluiting van dit hoofdstuk.

Tabel 1: Begrotingssaldo per stap in de ontwikkeling

( x €1.000)

Figuur 2: Begrotingssaldo per stap in de ontwikkeling

In het hoofdstuk 4 Financiële begroting, 4.1.2. Ontwikkeling saldo meerjarenbegroting 2020 -2023 is een toelichting opgenomen rondom de stappen 2 en 3 ( respectievelijk algemene uitkering meicirculaire, actualisatie van de meerjarenbegroting na de kadernota en nieuwe voorstellen). ¹
In deze paragraaf geven wij een nadere toelichting op stap 4 : het Dekkingsplan en de tariefsverhoging riolering.

Tariefsverhoging riolering in 2020

In 2020 wordt het tarief voor riolering verhoogd met € 7,-. Naast de jaarlijkse reguliere verhoging van € 3,- zal in 2020 het tarief stijgen met een extra € 4,- (incidenteel). Het uitgangspunt van riolering is kostendekkendheid, de uitgaven moeten gelijk zijn aan de inkomsten. In de afgelopen jaren zijn de uitgaven van riolering hoger dan de inkomsten geweest. Deze hogere uitgaven werden gedekt uit de egalisatievoorziening voor riolering. Deze egalisatievoorziening was opgebouwd in het verleden toen de inkomsten juist hoger waren dan de uitgaven. Het saldo van deze egalisatievoorziening riolering is per 31 december 2018 € 0 en kan dus niet meer worden ingezet om de  tekorten van riolering op te vangen.

In 2020 wordt een nieuw IAWKP (Integraal Afval Water KetenPlan) opgesteld. Hierin worden de maatregelen van de klimaatstresstest in verwerkt. Dit zal leiden tot een herevaluatie van de tarieven.

Stap 4: Dekkingsplan
De begroting heeft na de actualisatie voor 2020 een tekort van ruim € 1,2 mln en in de jaren daarna stijgt het jaarlijks tekort naar ruim € 1,8 mln. Om de begroting in balans te krijgen heeft het college een dekkingsplan opgesteld volgens de vier lijnen die zijn vastgelegd in de Kadernota 2020-2023.
Dit zijn:

1. Verwerven van extra inkomsten.
2. Inruilen van oud voor nieuw
3. Vermindering van de kosten
4. Incidenteel gebruik maken van de algemene reserve.

We beschrijven de voorgestelde kortingen, waarbij we de posten hoger dan € 50.000 toelichten.

¹ In dit verband mag ook niet onvermeld blijven dat de besparingen binnen de HLT-organisatie een gunstig effect hebben op de financiële positie van Teylingen. Voor het begrotingsjaar 2020 betekent dat, dat ten opzichte van de start van HLTsamen een besparing is bereikt van € 900.000,-.  

1. We zorgen voor extra inkomsten

Het overzicht van extra inkomsten in de komende jaren staat in tabel 6.

Tabel 6: Extra inkomsten 2020 - 2023

1. Verkoop vastgoed

De opbrengsten uit de verkoop van vastgoed zoals de ambtswoning, Kastanjehof en Narcissenlaan (totaal € 2,4 mln.) zetten wij in voor het vormen van een dekkingsreserve voor een deel van de afschrijvingen van sportpark Elsgeest. De dekking kan worden ingezet vanaf 2022 omdat dan de afschrijvingen gaan lopen van sportpark Elsgeest.

2. Reclame-inkomsten genereren door het plaatsen van een reclamezuil

In de zone langs de A44 tussen afrit en P&R is ruimte om een reclamemast te plaatsen. Deze ruimte wordt te huur aangeboden voor de plaatsing van een reclamemast. Deze aanbieding wordt volgens een openbare aanbesteding in de markt gezet. Op basis van eerdere onderzoeken wordt een opbrengt van € 100.000 per jaar verwacht. De voorbereidende werkzaamheden kosten 14 maanden. Dit is inclusief procedure. Door bezwaar- en beroepsprocedures kan vertraging optreden.

3. Hondenbelasting

In de gemeentelijke begroting van Teylingen zitten diverse uitgaven ten gunste van honden en hun eigenaren, zoals uitlaatplaatsen en -veldjes, onderhoud van het groen, handhaving hondenbeleid en speciale afvalbakken voor hondenpoep met dispenser met poepzakjes. De invoering van hondenbelasting is ter dekking van deze kosten.

2. We ruilen oud voor nieuw

Door de uitvoering van beleid anders te organiseren zijn kostenbesparingen te bereiken. In tabel 7 zijn deze kostenbesparingen bij elkaar gezet.

Tabel 7: Opbrengsten door oud beleid te vervangen door nieuw beleid

1. Investeringsplan: investeringen in verbeteren fietspaden

In de kadernota 2020 is de uitwerking voor het Actieplan Fiets opgenomen. In het bestaande investeringsplan stonden twee investeringen voor het verbeteren van fietsverbindingen. Deze verbeteringen worden ondergebracht in het Actieplan Fiets.

3. Geen reserve instellen voor toekomstige uitgaven onderwijshuisvesting

In de kadernota van 2020 is voorgesteld een reservefonds in te stellen voor onderwijsinvesteringen. Dit betreft een storting van jaarlijks € 135.000 vanaf 2023voor de komende 20 jaar (bron IHP). Zo sparen we voor toekomstige investeringen. Zonder dit fonds moeten we het huidige begrotingssysteem handhaven. We begroten dan de investeringen die in de periode van de meerjarenbegroting (4 jaar) vallen. Elke investering levert dan een extra last in de begroting op. Er is immers niet voor gespaard.
In de kadernota 2021 komen wij terug op dit voorstel en onderzoeken we ook nog andere oplossingen.

4. Verlagen plustaak communicatie

In de begroting is een jaarlijkse plustaak opgenomen voor communicatie van € 150.000. We stellen voor om dit budget in de jaren 2022 en 2023 af te bouwen naar € 0. Dit betekent scherpe keuzes maken vanaf het jaar 2022. We voeren een derde communicatiemeting uit. Op basis hiervan kunnen we de keuzes maken. Op basis van de huidige praktijk verwachten we dat twee van de vier onderstaande taken komen te vervallen:

• Inzet van communicatieprofessionals voor strategisch advies bij complexe participatie en ontwikkeling;
• Jongeren betrekken en Team Teylingen (burgerpanel) door ontwikkelen;
• Omgevingsgerichte communicatie, buitenwereld binnen halen (Newsroom ontwikkeling) en voeren van professionele dialoog;
• Reputatiemanagement; bestuurscommunicatie en citybranding. (Verhaal vertellen (buitendienst) / ondersteuning en advies bij belangrijke PR-momenten).

3. We verminderen kosten

Het overzicht van de verlaging van de kosten van diverse activiteiten is weergegeven in tabel 8.

Tabel 8: Vermindering van de kosten van projecten en activiteiten.

1. Vervallen investeringen

Wij stellen voor om een aantal investeringen in projecten die nog niet gestart zijn te laten vervallen.
Voor de herinrichting Boekhorstlaan is toegezegd samen met de bewoners in participatie een herinrichtingsontwerp te maken. Dit is gepland voor oktober/november. Na toetsing met het Centrumplan vindt uitvoering in 2020 plaats.

2. Overwegingen binnen bestaande budgetten

Het college gaat de mogelijkheid onderzoeken naar het centraliseren van de bibliotheek. Dit betekent één bibliotheeklocatie in de gemeente Teylingen die alle vijf de bibliotheek functies uitvoert.

In de notitie materiele vaste activa van het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) is over het toerekenen van uren aan investeringen opgenomen dat de salariskosten die direct aan een actie kunnen worden toegerekend, moeten worden toegerekend aan investeringen. De indirecte salariskosten die behoren tot de overhead kunnen worden geactiveerd.
Op basis van deze alinea is een inschatting gemaakt van de toe te rekenen directe uren van de investeringen. Interpretatieverschillen van directe en indirecte uren zijn hierbij mogelijk. Vanuit HLT wordt hierin een éénduidige grondslag gekozen die past bij een financieel solide beleid.

Wij versoberen het peuterspeelzaalwerk/onderwijsachterstandenbeleid. Door een wetswijziging van de hervorming van een exploitatiesubsidie aan de peuterspeelzalen naar een ‘kindvolgende subsidie’ houden wij € 78.000 structureel over op de kosten van peuteropvang. Daarnaast vergoeden we de basistraining VVE voor leidsters niet meer. Dit is een verantwoordelijkheid van de kinderopvangorganisaties zelf (€ 22.000).

Wij stoppen met het financieren van het muziekonderwijs op basisscholen van Teylingen. Dit is geen taak voor de gemeente. Het basisonderwijs ontvangt hiervoor vanuit de rijksoverheid budget.

Wij laten het budget voor de aanpak van de essentaksterfte vervallen (€ 60.000). Dit budget is ingezet voor het extra snoeien en het vroegtijdig vervangen van de essen die zijn aangetast door schimmel. Dit komt voor op het eiland Koudenhoorn in het gedeelte van de dichte bebossing. Mocht hierdoor het risico op vallende takken gaan ontstaan dan doen wij lopende het jaar een budgetaanvraag om de problemen op te lossen.

Voor bewegwijzering van toeristennetinformatie was voor 2019 en 2020 incidenteel geld beschikbaar gesteld (elk jaar € 62.000). In 2019 is een professionele schouw uitgevoerd van alle utilitaire bewegwijzering in de hele gemeente. Alle schades zijn hersteld, verouderde bewegwijzering is vervangen en alle lichtwegwijzers zijn nu voorzien van duurzame led-verlichting. Na deze actie is besloten om dit niet opnieuw te laten uitvoeren in 2020. Dit houdt in dat er geen actualisatie en harmonisatie van bewegwijzering zal plaats vinden en alleen defecten worden hersteld.

In de kadernota 2020 is de ambitie voor de investeringen in Actieplan Fiets opgenomen voor een investeringsvolume van € 2 miljoen. De afschrijvingen zijn in 2020 direct opgenomen. We verwachten een meer geleidelijke opbouw hiervan, waarbij we nu de aanname doen dat de investeringen in 4 jaar worden gedaan.

3. Heroverwegingen ambities Vitaal Teylingen

Het negatieve financiële meerjarenperspectief dwingt ons om ook naar onze eigen ambities in Vitaal Teylingen te kijken. Deze opgenomen maatregelen hebben effect op de uitvoering van de ambities in Vitaal Teylingen.

Voor duurzaamheid is een structureel budget opgenomen van € 360.000.  Hiervan is € 200.000 een flexibel werkbudget. Wij stellen voor om hiervan € 100.000 te bezuinigen. Indien er in de komende jaren duurzame initiatieven zijn die niet binnen het resterende werkbudget passen dan doen wij via een tussentijdse rapportage een extra aanvraag bij de gemeenteraad.

We temporiseren onze ambities op het gebied van biodiversiteit. In 2020 en 2021 verlagen wij het budget naar € 0.  In de jaren 20202 en 2023 is er een budget voor € 50.000. Initiatieven vanuit het rijk en de provincie zullen zo veel mogelijk worden ondersteund. Genereren van extra inkomsten met behulp van subsidie zullen hierin nader worden onderzocht.

4. In bepaalde gevallen zetten wij de algemene reserve in

Tabel 9: Financiering vanuit algemene reserve

De investering in Sportpark Elsgeest bedraagt in totaal € 4,9 miljoen. Vanuit de inkomsten van het vastgoed dekken (zie stap 1) we een deel van deze investering (€ 2,4 miljoen). De resterende investering van € 2,5 miljoen wordt gedekt vanuit de algemene reserve.

We stellen voor om € 100.000 van het werkbudget van duurzaamheid niet meer vanuit de exploitatie te dekken voor de komende 3 jaar maar vanuit de algemene reserves, omdat wij verwachten dat duurzaamheid steeds meer onderdeel van reguliere werkprocessen wordt. In 2023 verwachten we dit bedrag niet meer nodig te hebben.

Sluitende begroting en de gemaakte keuzes
Het college heeft bij het tot stand komen van een duurzaam sluitende begroting keuzes moeten maken. Er is bewust gekozen om de ozb niet te verhogen.
Het saldo van de meerjarenbegroting 2020-2023 laat inclusief het dekkingsplan de eerste twee jaar een positief beeld zien. Vanaf 2022 is dit negatief en herstelt het saldo van de meerjarenbegroting zich in 2023 tot licht negatief (respectievelijk: € 5k, € 401k, - € 645k en -€ 92k, zie tabel 1).

Het college heeft bepaalde bezuinigingen opgenomen in het dekkingsplan, omdat het wil blijven investeren in de ambities van Vitaal Teylingen. Bij deze keuzes hebben de uitkomsten van het begrotingsonderzoek bij Team Teylingen (digitaal burgerpanel van Teylingen) een rol gespeeld.

Tabel 10: Niet opgenomen bezuinigingen

Team Teylingen vindt veiligheid erg belangrijk. Het college vindt dat de herinrichting van de Herenweg Warmond, handhaving en boa-capaciteit, het Actieplan Fiets en het zwemonderwijs bijdragen aan de beleving van onze veiligheid in Teylingen.

Daarnaast is de keuze tot het invoeren van toeristenbelasting bewust niet doorgevoerd. Toeristenbelasting is in tegenspraak op ons beleid voor recreatie en toerisme,. Wij willen hier juist op verstevigen, want toeristen besteden veel geld in Teylingen. Dit treft ook alleen de aanbieders van overnachtingen, terwijl horeca, musea en detailhandel ook profijt hebben van het verblijf van toeristen. Daarnaast brengt het innen van toeristenbelasting, die van toepassing is op alle vormen van verblijf, aanzienlijke inningskosten met zich mee.
De genoemde inkomsten vanuit de toeristenbelasting (€ 100.000) zijn een inschatting en zeer afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt met betrekking tot het innen van de toeristenbelasting en een mogelijke tariefdifferentiatie (camping/hotel/B&B/boot).